Kabestan – do czego służy? Jak wybrać kabestan żeglarski?

Wiosna w pełni, a małymi krokami zbliża się sezon letni. Lato kojarzy się z piękną pogodą oraz aktywnym wypoczynkiem na łonie natury. Sezon żeglarski nieoficjalnie rozpoczął się już w marcu i będzie trwać do samej jesieni. Jeziora, na razie spokojne, niebawem pokryją się widokiem setek żaglówek oraz niewielkich jachtów.

Aby sprawnie i bezpiecznie wejść w nowy sezon warto przyjrzeć się osprzętowi swojej łodzi żaglowej. Sukces tkwi w detalach, a wiele z nich (mimo niewielkich rozmiarów) pełni istotną rolę w komfortowym sterowaniu łodzią. Szybkość oraz zwrotność jednostki pływającej zależy w dużej mierze zarówno od doświadczenia sternika, jak i od niewielkiego urządzenia mającego tak wielki wpływ na funkcjonowanie łodzi – kabestanu żeglarskiego.

Co to jest kabestan?

Najprościej mówiąc kabestan żeglarski jest pewnego rodzaju „kołowrotkiem” ułatwiającym żeglarzom luzowanie oraz wybieranie lin na jednostce pływającej. Głównym celem tego elementu jest przede wszystkim odciążenie żeglarza podczas sterowania łodzią. Jego prawidłowe działanie uzależnione jest od odpowiedniego dopasowania narzędzia do pełnionej roli – różne wielkości bowiem odpowiednie są do zupełnie odmiennych rodzajów cum, lin czy łańcuchów służących do holowania. Wytrzymałość kabestanu zależy w dużej mierze od jego gabarytów, ponieważ zbyt mały nie poradzi sobie na dłuższą metę z grubą liną czy topornym łańcuchem.

W przeszłości kabestan wytwarzany był z drewna, a kształtem przypominał mały trzonek lub drążek. Na większych jednostkach używany był w formie handszpaka sterowanego korbką. Po dziś dzień uchodzi za hiszpański wynalazek, a jego geneza sięga wielu wieków wstecz. W przeciwieństwie do swoich nietrwałych prototypów z drewna współcześnie kabestany żeglarskie i korbki wytwarzane są z aluminium, stali nierdzewnej, włókna węglowego lub chromowanego / polerowanego brązu – odporne, zwiększające tarcie materiały pozwalające na wieloletnie wygodne użytkowanie. I jak za czasów przeszłych – dziś również praca kabestanu często usprawniana jest za pomocą dopasowanej do niego korbki łożyskowej.

Do czego służy kabestan?

Ten zazwyczaj niewielkich rozmiarów żeglarski element stworzony jest przede wszystkim do znacznego ułatwienia luzowania i wybierania lin wchodzących w skład olinowania ruchomego na łodzi żaglowej lub jachcie. To prosty mechanizm wykorzystywany w celu wciągania na pokład łodzi cum, lin oraz łańcuchów służących do holowania. Kabestan pełni również funkcję ochronną względem liny, niwelując ryzyko zbyt mocnego naciągnięcia jej.

W zawiązku z faktem, że wielu żeglarzy na mniejszych jednostkach korzysta przede wszystkim z manualnej pracy własnych rąk – kabestan znacznie podnosi komfort sterowania łodzią oraz gwarantuje bezpieczeństwo żeglarza podczas rejsu. Dzięki właściwościom stabilizującym kabestanu sterujący łodzią nie musi używać dużych nakładów siły, aby skrócić bądź wydłużyć pracującą część szota – regulacja napięcia, dociągnięcia i długości liny za pomocą kabestanu to duże udogodnienie. Dzięki tym funkcjom sterujący łodzią nie jest narażony na niepotrzebną utratę sił oraz nadprogramowy ciężki wysiłek.

Jak wybrać kabestan żeglarski?

Istotną kwestią przy wyborze odpowiedniego kabestanu żeglarskiego jest doprecyzowanie roli, jaką ma odegrać. Prawidłowa optymalizacja urządzenia do wielkości jednostki pływającej oraz wcześniejsze określenie indywidualnych wymagań względem niego znacznie ułatwi dokonanie trafnego wyboru. Oprócz dobrania właściwej do łodzi wielkości i masy kabestanu, faktury bieżnika oraz materiału, z którego jest wykonany – szczególną uwagę zwrócić należy na jego rodzaj oraz ilość biegów. Standardowo kabestany żeglarskie dzieli się na kotwiczne, szotowe i fałowe. W związku z tym wyróżnia się także odmienne rodzaje napędów, wprawiające urządzenie w ruch: elektryczny, hydrauliczny, pneumatyczny oraz spalinowy.

Kabestan żeglarski pełni również funkcję „skrzyni biegów” jednostki pływającej. W zależności od potrzeb funkcjonuje ogólny podział kabestanu ze względu na ilość biegów. Powszechnie występujące kabestany wyposażone są w jeden, dwa lub trzy biegi. W zautomatyzowanych modelach spotkać można funkcję samoknagującą kabestanu, z języka angielskiego „self tailing”. Zmiana biegów zależy od rodzaju kabestanu, ponieważ występuje ona w formie ręcznej lub elektrycznej, uzależnionej od modelu. W przypadku elektrycznego kabestanu zmiana biegu na wyższy odbywa się poprzez użycie przeznaczonego do tego zadania przełącznika z oznaczeniem wysokości biegu. Natomiast w przypadku kabestanów manualnych – efekt zmiany biegu uzyskuje się poprzez ręczne przestawienie go za pomocą zmiany kierunku obracania (powszechnie stosowany jest kierunek zgodny z ruchem wskazówek zegara).

Partnerem wpisu jest sklep żeglarski Maristo.pl