Mózg dorosłego człowieka ciągle się zmienia. Mają na to wpływ m.in. procesy uczenia się, rozwijanie pamięci czy nowe doświadczenia. Nasz mózg ciągle przyswaja ogromne ilości informacji i wiedzy. Neuroplastyczność jest mechanizmem, który mu to uniemożliwia.

Czym jest neuroplastyczność mózgu?

Neuroplastyczność mózgu to inaczej zdolność do przystosowywania się do stale zmieniających się warunków środowiskowych. Jest ona najbardziej widoczna u małych pacjentów oraz u osób dorosłych po udarach i wylewach bądź z chorobami, takimi jak Alzheimer, Parkinson, ADHD czy stwardnienie rozsiane.

Mówiąc o neuroplastyczności można na kilka sposobów:

1. Plastyczność naturalna – wynik rozwoju człowieka,
2. Plastyczność związana z powielaniem – ma to związek z doświadczeniem czuciowym lub ruchowym, prowadzącym do pamięci ciała,
3. Plastyczność wynikająca z przebytych urazów – w tym uszkodzeń struktur mózgowych.

Plastyczność mózgu

Nasz mózg jest najbardziej plastyczny w wieku dziecięcym, czyli we wczesnych fazach rozwojowych. Jest to czas bezustannego tworzenia się sieci neuronalnej i uczenia się przez dziecko coraz to nowszych umiejętności. Jest też druga strona plastyczności mózgu, czyli stałe pobudzenia tzw. ośrodka nagrody. Uaktywnia się on w momencie, kiedy zaspokajamy swoje potrzeby, jakimi są np. głóg, popęd płciowy czy pragnienie. Może to jednak doprowadzić do uzależnienia od wszelkiego rodzaju używek.

Plastyczność mózgu dzieli się na trzy rodzaje, a każda z nich ma swoje podrodzaje:

• behawioralną – zmiany zachowania w danych sytuacjach,
• przeuczanie, przywracanie, ułatwianie, reaktywizacja, kompensacja, substytucja funkcjonowania,
• neuroanatomiczną – zmiany aktywności neuronów,
• regeneracja właściwa, boczna, rezerwa mózgowa, przebudowa sieci neuronowej, aktywizacja potencjałów,
• funkcjonalną – będącą wynikiem uszkodzeń,
• redundancja, przejęcie funkcji, teoria zmasowanej akcji, ustępowanie szoku neuronalnego, substytucja.

Co ogranicza neuroplastyczność?

Zbyt mała ilość snu zaburza zdolność do zapamiętywania informacji. Do ograniczenia neuroplastyczności przyczynia się również stres. Szybkie tempo życia, wiele obowiązków na głowie osłabia plastyczność mózgu i przyczynia się do zarywania nocek.

Co ma wpływ na neuroplastyczność?

Chcesz zachować odpowiednią neuroplastyczność?

• uprawiaj sporty – aktywność fizyczna regeneruje komórki nerwowe i inicjuje ich rozrost,
• naucz się grać na jakimś instrumencie,
• zajmij się twórczością artystyczną,
• używaj częściej niedominującej ręki,
• ucz się języków obcych – pobudzi to mózg do pracy, w wyniku czego dojdzie do rozbudowy siatki neuronalnej i wzmocni jego połączenia,
• rozwiązuj sudoku, krzyżówki i graj w gry logiczne,
• stosuj suplementy diety poprawiające pamięć i koncentrację.

Czym są leki neuroleptyczne?

To inaczej leki przeciwpsychotyczne, wykorzystywane w leczeniu schizofrenii. Mają one za zadanie zmniejszyć pobudzenie psychoruchowe, lęki, napięcie czy postrzeganie złudzeniowe. Dzięki nim stan pacjenta ulega polepszeniu. Istnieją jednak skutki uboczne ich przyjmowania:

• akatyzje – stałe poczucie niepokoju,
• zaburzenia metaboliczne,
• trudności ze skupieniem się i zapamiętywaniem,
• nadpobudliwość ruchowa,
• złośliwy zespół neuroleptyczny, czyli ciężka sztywność mięśniowa i zaburzenie świadomości.

materiał zewnętrzny